Foise co vento, por María Bastida

Nos últimos anos, Galicia soubo situarse como referente en enerxía eólica grazas ao aproveitamento dos nosos recursos naturais, que proporcionan á comunidade galega unha vantaxe estratéxica para liderar a transición enerxética e avanzar na descarbonización.

Con todo, este liderado viuse ameazado pola decisión do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia de cuestionar a validez da tramitación de permisos de parques eólicos, elevando unha consulta ao Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE).

Os xuíces galegos sosteñen que o proceso de consulta pública debería ser completado antes de emitir os permisos, mentres que a normativa actual permite realizar esta consulta en paralelo.

É lóxico que os tribunais velen polo cumprimento da normativa ambiental e pola transparencia, pero custa máis entender que tal decisión, en esencia, un conflito administrativo limitado a unha cuestión de prazos no proceso de consulta pública, fose acompañada da suspensión de 68 parques e a paralización de máis de cen proxectos.

As empresas promotoras, como Green Capital Power, Naturgy, Greenalia e Enel, sufriron perdas e dificultades de financiamento, e algunhas optaron por redirixir os seus esforzos cara a outras zonas debido á falta de certeza. Máis grave, se cabe, é o impacto sobre outros proxectos industriais que dependen directamente desta enerxía para o seu desenvolvemento.

Por tanto, un freo para iniciativas estratéxicas de descarbonización e reindustrialización, que necesitan unha subministración estable e verde para saír adiante. Basicamente, a decisión xerou unha situación de inseguridade xurídica que freou os investimentos, retardando un sector esencial tanto para a nosa economía presente e futura como para alcanzar os obxectivos de descarbonización.

A situación complícase considerando que o TXUE non é áxil, precisamente. Por iso, a Xunta de Galicia decidiu participar no procedemento para defender a validez do modelo de tramitación, nunha actuación coordinada co Goberno central. No fondo, a Xunta pretende tanto defender a legalidade dos proxectos eólicos como garantir a estabilidade xurídica do sector enerxético e evitar un bloqueo prolongado que ameaza con frear a transición enerxética.

Cabe sinalar que a normativa en cuestión non só se aplica en Galicia, senón en toda España, e en países como Portugal e Italia, que, coma nós, seguen a mesma directiva europea. En ningún destes casos se expuxo unha suspensión de proxectos, nin sequera a dúbida sobre o cumprimento da normativa. É dicir, os xuíces galegos son os únicos que interpretan esta tramitación como un posible incumprimento, mentres que o resto dos tribunais en España e Europa considera que o proceso é correcto.

En consecuencia, ou os nosos xuíces son os máis sagaces do orbe xurídico internacional, ou a normativa se interpretou de forma adecuada, a suspensión podería evitarse, e o dano ao sector eólico galego sería innecesario. Por non falar de tempo perdido, recursos dilapidados, e oportunidades malgastadas.

Con todo, Galicia non perde o rumbo nin o horizonte na súa aposta pola innovación e a sustentabilidade. Allea ao ruído administrativo, a Xunta presentou un plan ambicioso de repotenciamento que busca reducir o número de aeroxeradores un 80 %, pasando de 3.000 a só 600, sen sacrificar a capacidade de xeración. Ao substituír aeroxeradores antigos por modelos máis eficientes, redúcese o número de turbinas, minimizando o impacto visual e ambiental, especialmente relevante en zonas rurais e naturais. Ademais, estes novos equipos, máis duradeiros e fáciles de manter, permiten optimizar os custos operativos.

En resumo, o repotenciamento é unha medida intelixente para maximizar a eficiencia enerxética e reducir o impacto ambiental sen necesidade de ocupar máis chan, un recurso cada vez máis limitado. Á súa vez, a modernización incentiva o investimento en tecnoloxías avanzadas, como é o caso do Polo de Innovación en Enerxías Renovables Mariñas e Almacenamento Enerxético, que se centrará en enerxía mariña e almacenamento. En resumo, o plan é un exemplo de como utilizar a nosa fortaleza en enerxías renovables para avanzar cara a unha economía máis verde e sostible.

Ambas as cuestións poñen no centro do debate un asunto pouco novo, que non é outro que como mobilizar fortalezas para aproveitar oportunidades da contorna. A aposta pola enerxía eólica é unha decisión estratéxica orientada a poñer en valor os nosos recursos e o noso potencial para liderar un cambio cara a un modelo enerxético limpo. Con todo, o freo xudicial revela barreiras administrativas que, lonxe de protexer, parecen ignorar as implicacións económicas e ambientais das decisións. Certo que os procedementos deben cumprir co marco legal, pero a paralización de proxectos baseados nun tecnicismo expón dúbidas sobre se, neste caso, está a priorizarse o detalle sobre o obxectivo. Por iso é importante non perder o impulso. O repotenciamento e a aposta pola innovación reflicten unha vontade clara de avanzar aproveitando as nosas fortalezas e consolidando o noso papel na transición enerxética. Galicia ten a capacidade de liderar o cambio, e non facelo transcende as fronteiras do economicamente irracional para situarnos na esfera da irresponsabilidade.